احمد شاه قاجار

او پس از فتح تهران و خلع پدرش محمدعلیشاه، در 12 سالگی به سلطنت رسید. تا رسیدن او به سن بلوغ ابتدا عضدالملک و سپس ناصرالملک نایبالسلطنه بودند.
اندکی پس از کودتای اسفند ۱۲۹۹ و قدرت گرفتن سردار سپه به اروپا رفت. پس از آنکه سردار سپه به وفاداری به شاه سوگند خورد باز به ایران برگشت او بیش از هرچیز نگران وضع خود بود و به احوالات مملکت چندان وقعی نمینهاد. مهمترین دغدغهاش حفظ مقرریی بود که از انگلستان دریافت میکرد. سرانجام با قدرت گرفتن سردار سپه و تحمیل خود به احمد شاه به عنوان نخست وزیر و وخامت اوضاع احمد با شاه باز به اروپا رفت هنگامی که آنجا بود با رای مجلس موسسانی که سردار سپه ترتیب داده بود دودمان قاجار منقرض شد.
در محله نوئی در پاریس در گذشت.

محمد شاه

نوهٔ فتحعلی شاه و فرزند عباس میرزا بود.وی سومین شاه از دودمان قاجار بود.فتحعلی شاه با اینکه فرزندان بسیاری داشت ولی برای مهر فراوانی که به عباس میرزا داشت پس از مرگش پسرش را ولیعهد خواند.محمد شاه در تاریخ قاجار شاه گمنام و کم اهمیتی است.پیشزمینه جدا شدن افغانستان از ایران در روزگار او رخ می نمود.پس از او پسرش اصرالدین میرزا و ناصرالدین شاه آینده بر تخت نشست.مهد علیا همسر محمد شاه و مادر ناصرالدین شاه در روزگار پادشاهی پسرش به توان دست اندازی بالایی در کارهای کشور دست یافت.مرگ محد شاه به بیماری نقرس بود.

پدران آقا محمد خان، شاه قاجار

آقامحمد خان فرزند محمدحسن خان فرزند لطفعلی خان فرزند شاهقلی خان فرزند جهانسوزخان ميباشد. مازندران و بارفروش (بابل امروزی) مرکز حکم رانی محمدحسن خان بود؛ فتحعلی خان حاکم گرگان و در استرآباد حکومت می کرد. شیعه مذهب بودند. ندرقلی خان پس از کشتن فتح علی خان رقیب سرسخت خویش در خواجه ربیع طوس و با استفاده از احساسات مردمی به مقام شاهنشاهی رسید. در آن زمان بابل یکی از زیباترین شهرهای ایران و گرگان نیز یکی از شهرهای برجسته از لحاظ فنون شهرسازی آن زمان بود..

ريشههای قدرت يابی دودمان قاجار

قدرت یافتن دودمان قاجار به عهد صفوی و شاه عباس کبیر برمیگردد؛ ابتدا در شمال رود ارس ساکن بودند و در آن زمان بدلیل کمکهای بزرگی که به دربار صفوی مینمودند، قدرت بیشتری یافتند و سپس دستهای از آنان در غرب استرآباد و در دشت گرگان سکنی گزیدند. نادر شاه افشار در زمان حکومتش برای جلوگیری از به قدرت رسیدن محمد حسن خان که در هنگام قتل پدر ۱۲ سال بیش نداشت یوخاریباشها که ساکنین بالادست رود گرگان بودند را به حکمرانی منسوب کرد تا بدین ترتیب با ایجاد شکاف و اختلاف میان طوایف قاجار نگران ناآرامیهای داخلی نگردد و اشاقهباشها زیر نظر حکومت ایشان گردند.

ستارهای دنباله دار و زايش نوزادی بی دنباله

در شب بیست و دوم اسفند ماه آن سال تمامی مردمان اشاقه باش به نگاه ترس و وحشت به آسمان خیره شده بودند؛ ترس از وجود آنان بیرون نمی رفت چون به گفته فتحعلی بیک پیر در72 سال پیش نیز آن ستاره مایه نگون بختی آنان گردید (امروزه ما می فهمیم که آن ستاره هالی بوده است). پاسی از شب گذشت که جیران (شهزاده صفوی و شیرزن آن تاریخ که در زیبارویی نظیر نداشت و همین امر موجب افزایش دشمنان محمدحسنخان گشت) فرزندی به گیتی آورد که نام وی را محمد نهادند و چون بزرگ گشت و به سن 6 سال رسید لقب آقا بر پیشاپیش نامش نهادند و آقا کلمهای است مغولی به همان معنی سید عربی.

آقامحمد در آغاز نوجوانی

در 12 سالگي برای اولین بار واردميدان جنگ گردید؛ آن موقع برابر زمانی بود که نادر و برادر زادهها و فرزندانش به قتل رسیده بودند و شاهرخ علی رغم میل باطنی اش برای به دست گرفتن قدرت تلاش می کرد. در آن جنگ مقابل قبیله یوخاری باشها بسیار مردانه جنگید و همین باعث گردید تا فرماندهی بخشی از قشون با وی باشد. پس از آن شاهرخ طرح دوستی با محمدحسن خان بست. با همکاری حاکم طبس ابراهیم خان را برکنار شدو شاهرخ به سلطنت رسيد هرچند اندکی پس از ان شاهرخ شاه به دست پدرزن خود نابینا گشت .

کريمخان و دودمان قاجار

چندی بعد محمد حسن خان سپاهی مجهز و بانظم ترتیب داد و به جنگ با کریمخان پرداخت. در بیشتر جنگها پیروزی با قجریها گشت و گویند روزی کریم خان پس از شکست قشون خویش بروی قطعه سنگی نزدیکی تهران نشسته بود که ره گذری چشمان اشکینش را دید و آن رهگذر سبزعلی بیک حاکم بی اصل و نصب استرآباد در زمان نادر بود. و آن پیش زمینهای شد تا به وسیله نیرنگ محمدحسن خان را به قتل رساندند و پس از آن خواهرانش را به شیراز فرستادند و به عقد کریم خان درآوردند (البته کمی عجیب به نظر می رسد که دو خواهر هم زمان عقد مردی باشند)

پسران محمد حسنخان اسير میشوند

آقا محمد خان با همیاری حسینقلی خان پس از درگذشت پدرشان دست به جنگهای پارتیزانی زدند ولی اینها برای کریمخان چندان ویژه نبود تا آن که خراج آن سال استرآباد مورد سرقت واقع گشت. گزارشها حاکی از آن بود که آقامحمدخان عامل این کار است و همین امر سبب جنگ میان فرستادگان کریمخانزند و او شد که در نهایت دستگیر گشت و به تهران بردند و کریم خان همینکه فهمید او دیگر خواجه است و بر اساس فرهنگ آن زمان هیچ کس برای یک خواجه ارزشی قایل تمی باشد امر کرد تا به تحصیل ذخیره آخرت بپردازد و از جاه طلبی دست بردارد.

آقا محمد خان دانشمندی بزرگ بود

پس از آن به شیراز منتقل شد ولی در آن جا نیز بی کار نبود و به تحصیل علم و دانش کوشش نهاد و آن چنان در مجالس بزم کریم خان زیبا مجلس آرایی می نمود که کریم خان از او پرسید: تو که تا چند وقت پیش با من سر جنگ داشتی چطور شد حالا این قدر به فکر ما افتادی؟ و آقامحمدخان پاسخ داد: به قول فردوسی شاعر ایران زمین گهی پشت به زین و گهی زین به پشت. در زمان اندکی از بیم جان خویش در حرم حضرت شاهچراغ بست نشست ولی کریم خان دریافت بدون وجود وی مجالس بزم وی در کنار افرادی بی اطلاع هست و برای همین تصمیم گرفت تا دهند مورد عفو کریم خان واقع گشته است آن چنان اطلاعات عمومی وی قوی بود که تحصین همگان و حسادت حسودان را برانگیخت. چند سال بعد که به مقام شهریاری ایران نایل گشت رعایای ایران را از علم خود بی بهره قرار نداد و در امر کشاورزی ورامین و شمیرانات پیشرفت قابل توجهی با استفاده از علم وی حاصل گشت؛ در آن زمان غذا را وزن می کرد تا مبادا بیشتر و یا کمتر بخورد و رژیم غذایی خود را تعیین می کرد و از فواید بسیاری از خوراک آگاه بود .

---

معرفي سايت مرتبط با اين مقاله